Zrozumieć drukarnię część 1
Słowniczek drukarza
Operujemy językiem, który często sprawia problemy. Nie dlatego, że chcemy pastwić się nad klientami, ale dlatego, że ten język płynie w naszej krwi, zaraz za tlenem, cukrem i kawą. To tak, jak rozmowa z góralem lub Kaszubem - są słowa, które tylko oni rozumieją. Dlatego przygotowaliśmy dla Was mikro-tłumacza pojęć, którymi posługujemy się najczęściej. Ułatwi to może choć częściowo komunikację między każdą drukarnią a zamawiającym klientem. Niech się niesie!
CMYK
skrót nazwy kolorów: Cyjan (niebiesko-zielony), Magenta (purpura), Yellow (żółty), Key/black (czarny) określany w procentach nasycenia, w zapisie : 30%C 20%M 90%Y 10% K lub CMYK 30 20 90 10. Większość wydruków odbywa się za pomocą mieszania farb zaciągniętych z tych czterech kolorów. Najczęściej dla papierów powlekanych nie powinno się przekraczać nafarbienia 300%, czyli suma procentowa wszystkich kolorów nie powinna dać więcej niż 300% (w naszym przypadku 30+20+90+10 = 150%)
RGB
skrót od modelu kolorów red, green, blue; elektroniczny system zapisu barwy widocznej na monitorze komputera. W starych monitorach kineskopowych, przybliżając oko dostatecznie, można było zobaczyć malutkie kwadraciki zbudowane z tych 3 kolorów.
Pantone
system barw drukarskich opracowanych przez firmę Pantone, w których kolory oznaczane są konkretnym numerem. Kolory z palety Pantone nie zawsze mają odwzorowanie w systemach CMYK i RGB. Użycie Pantonów do druku generuje dodatkowe korzyści, ale również koszty. Kolor Pantone powinien w każdej drukarni być identyczny, jednak są dopuszczalne minimalne odchylenia w jego odcieniu.
Apla
duże pole zadrukowane pełnym, jednolitym kolorem. Najczęściej, aby uniknąć pasmowania na aplę nakłada się tzw. szum w projekcie graficznym.
Przejście tonalne
stopniowe przejście jednego z drukowanych kolorów w drugi. Uzyskuje się za pomocą płynnie zmieniających się rastrów.
Kolor spotowy
czyli kolor dodatkowy w projekcie, który nie ma być drukowany jako kolor zaciągany z CMYK. Najczęściej jest to kolor Pantone w projekcie (maszyna drukuje grafikę zaciągając barwy z CMYK, natomiast kolor dodatkowy zaciągnie np. z kasety Pantone) lub kolory White czy Silver. Kolor spotowy może mieć rozbarwienie CMYK, jednak nadanie go w projekcie jako spotowy będzie informacją dla drukarni, że ten kolor ma być dodatkowym uszlachetnieniem niż sam druk.
Kolor biały nie jest tworzony z podstawowych kolorów CMYK. Aby nadrukować białe elementy na papierze, trzeba wykonać projekt z uwzględnionym kolorem spotowym White. W innym przypadku elementy białe w projekcie nie zostaną nadrukowane wcale.
Czcionka to nie font
nośnik pojedynczych znaków pisma drukarskiego, czyli podstawowy materiał zecerski używany w technice druku wypukłego. Została wynaleziona na Dalekim Wschodzie, jednak w Europie do użytku weszła dopiero za sprawą ojca wszelkich drukarni - Guttenberga. Współcześnie czcionka drukarska została wyparta przez czcionkę komputerową, która jest obrazem pojedynczego znaku zakodowanym w postaci bitmapowej lub wektorowej.
Font
elektroniczna implementacja czcionki, czyli plik, którego potrzebuje komputer aby poprawnie wyświetlić czcionkę na ekranie lub wydrukować na drukarce, jeżeli nie jest zakrzywiony (zamieniony na obiekt). Ta sama czcionka może być zawarta wielu fontach udostępnionych przez różnych producentów, stąd aby identycznie złożyć i/lub wyświetlić tekst na różnych komputerach, na wszystkich komputerach musi być zainstalowany ten sam font, a nie tylko występować ta sama czcionka. Font jest chroniony prawem autorskim i musi być użytkowany zgodnie z przypisaną do niego licencją. Ze względu na licencję istnieją fonty darmowe do użytku prywatnego, darmowe do użytku komercyjnego oraz płatne.
czcionka
Grafika wektorowa (krzywe, wektory)
projekt graficzny, skalowalny do dowolnego formatu bez utraty jakości, zapisany w postaci formuł matematycznych (wektorów) tworzony przy pomocy oprogramowania komputerowego np. Adobe Illustrator czy Corel Draw;
Grafika rastrowa
grafika tworzona i zapisywana jako zbiór punktów rastrowych za pomocą oprogramowania komputerowego przeznaczonego do tworzenia i obróbki obrazu pełnokolorowego np. Adobe Photoshop, Paint, Clip Studio Paint, Krita);
Dpi
(dot per inch) liczba punktów/plamek na cal, miara rozdzielczości urządzenia bądź projektu. Dla małych wymiarów cyfrowo- poligraficznych stosujemy wyższe DPI, im większy wymiar wydruku (wielki format jak baner czy bilboard) stosujemy niższe wartości ok. 72 DPI, aby plik ważył mniej i był szybko przetworzony przez programy do RIPowania. Dodatkowo druk wielkoformatowy nie musi być tak wyraźny jak wizytówka, bo zazwyczaj obserwujemy go z daleka.
Spad
pole druku, które wychodzi poza obszar użytku (projektu) i jest przeznaczone do odcięcia przez gilotynę lub wykrojnik. Stosowany, aby grafika dochodziła do krawędzi po obcięciu arkusza. Format netto to format końcowy pracy. Zapobiega powstawaniu białego prześwitu na krawędzi arkusza lub wycinanego użytku;
Zalewka
(trapping, podlewka) powiększenie pola zadruku jednego ze stykających się kolorów w celu usunięcia bliku (niespasowania kolorystycznego) przy niedokładnym pasowaniu;
Margines bezpieczeństwa
Obszar dookoła krawędzi cięcia, który powinien być pusty dla tekstów oraz logotypów, ale dowolny dla grafiki i tła. Jest to zazwyczaj 5mm od linii cięcia, aby przy ewentualnym przesunięciu cięcia/ bigowania teksty nie zostały skrojone.
DTP
termin oznaczający czynności związane z przygotowaniem na komputerze materiałów, które zostaną powielone metodami poligraficznymi. Inaczej mówiąc DTP jest to komputerowe przygotowanie do druku, od stworzenia projektu, po zastosowanie naświetlarek, czy maszyn drukarskich.
Druk cyfrowy
polega na tworzeniu obrazu bezpośrednio na papierze, na podstawie danych przesyłanych z komputera, bez konieczności stosowania nośników pośrednich ani form drukarskich. Dzięki temu technika cyfrowa zapewnia optymalizację kosztów druku oraz krótki czas przygotowania i realizacji, przez co świetnie sprawdza się do druku niskonakładowego.
Druk offsetowy
podstawowa technika druku, w której farba przenoszona jest z matrycy (blachy) na materiał (papier) za pośrednictwem cylindra gumowego; przy większych nakładach bardziej opłacalny. W użytkowaniu dla dużych wymiarów arkuszy papieru; Druk offsetowy warto wybrać zawsze wtedy, gdy ilość odbitek przekracza 500. Stałe koszty zamówienia rozkładane są na całość nakładu. Największe koszta związane są z samym uruchomieniem maszyny i przygotowaniem matrycy – dlatego opłaca się zamówić większy nakład.
Papier offsetowy ( nie mylić z drukiem offsetowym )
papier niepowlekany, szorstki, chłonący; idealny do druków przeznaczonych do późniejszego uzupełniania pismem odręcznym lub pieczątkami ( np. karty rabatowe). Jest to np. papier do drukarek biurowych.
Papier kredowany (powlekany)
papier o powierzchni powlekanej i wygładzonej stosowany do druku o dużych wymaganiach kolorystycznych (jakościowych); posiada mniejsze chłonięcie farby niż papier offsetowy, nasycenie barwą jest intensywniejsze niż na papierze offsetowym. Papier kredowy może być powlekany matowo lub błyszcząco.
Papier z recyklingu
Papier, który powstaje poprzez proces zbierania, odpowiedniej segregacji, przetwarzaniu na celulozę, wybarwianiu np. ozonem oraz ponownego formowania do arkuszy drukarskich. Do produkcji nie zużywa się celulozy z drzewa (papier 100% z recyklingu) lub miesza się włókna recyklingowe z celulozą pierwotną (np. 15%) lub innych włókien odpadów surowców np. z kukurydzy, ananasa czy kawy. Papier z recyklingu może być papierem offsetowym oraz powlekanym (błysk/silk lub mat). Zakłada się, że papier można przetworzyć do 7x, aby nadal włókna pozostawały dobrej jakości.
Tektura falista
surowiec o wysokiej sztywności i stosunkowo niskiej gramaturze, wykonany z warstw kartonu gładkiego i falowanego - klejonych na przemian; występują dwu-, trzy- i pięciowarstwowe rodzaje tektury; najczęściej stosowana do wyrobu kartonów oraz przestrzennych form reklamowych;
Tektura lita
(introligatorska) surowiec stosowany przy wysokich wymaganiach, dotyczących przede wszystkim sztywności wyrobu zadrukowanego i oklejonego arkuszem; najczęściej oklejany (kaszerowany) wydrukiem.
