Niezależnie od tego, czy używasz kalendarza drukowanego: trójdzielnego, biurkowego, książkowego czy elektronicznego,
będzie to ten sam kalendarz, który jest używany od 1582 roku i jest obecnie najczęściej używanym kalendarzem na świecie.
Kalendarz ten nazywa się kalendarzem gregoriańskim.
12 nieregularnych miesięcy w kalendarzu
Kalendarz gregoriański to kalendarz słoneczny oparty na typowym 365-dniowym roku, z każdym rokiem podzielonym na 12 miesięcy. Miesiące te mają nieregularną długość. To dlatego, że 11 z nich zawiera 30 lub 31 dni, z wyjątkiem lutego. Drugi miesiąc w roku ma 28 dni, ale mniej więcej co cztery lata jest rok przestępny, który daje dodatkowy 29 dzień.
Dodatkowo dni roku w kalendarzu gregoriańskim są podzielone na siedmiodniowe tygodnie. Tygodnie są ponumerowane od 1 do 52 lub 53. W większości krajów standardem jest rozpoczęcie każdego tygodnia w poniedziałek. Istnieje jednak kilka krajów odstających od tej reguły, takich jak Stany Zjednoczone i Kanada, które rozpoczynają swój tydzień w niedzielę.
Mrongowiusz Krzysztof Celestyn, "Kalendarz Pruski Polski na rok zwyczayny po Narodzeniu Chrystusowym 1793 : który w sobie zawiera dni 365"
źródło: wikipedia.org
Wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego
Pierwotnym celem kalendarza gregoriańskiego była najprawdopodobniej zmiana daty Wielkanocy.
Papież Grzegorz XIII wprowadził kalendarz gregoriański w 1582 roku. Wcześniej Europa używała kalendarza juliańskiego. Kalendarz juliański był skomplikowanym kalendarzem księżycowym, wprowadzonym w życie przez Juliusza Cezara w 46 roku p.n.e. Jednak system był wadliwy. Błędnie obliczał długość roku słonecznego o 11 minut. Z biegiem lat kalendarz juliański nie synchronizował się z porami roku – co stało się zauważalne w latach 70 XVI wieku, tworząc kalendarz przesunięty o dziesięć dni.
Podobno ten fakt nie spodobał się Papierzowi Grzegorzowi XIII bo prowadziła do tego, że Wielkanoc, tradycyjnie obchodzona 21 marca, z każdym mijającym rokiem coraz bardziej oddalała się od wiosennej równonocy.
Chociaż papież Grzegorz autoryzował ten nowy kalendarz i nosi on jego imię, nie wymyślił go sam. Powołał komisję pod przewodnictwem lekarza Aloysiusa Liliusa i astronoma Christophorusa Claviusa do rozwiązania problemu. Po pięciu latach problem rozwiązano eliminując dodatkowe dziesięć dni, które pojawiły się przez setki lat stosowania kalendarza juliańskiego i bezpośrednio po dniu 4 października 1582 nastąpił dzień 15 października 1582. Zmodyfikowano również system lat przestępnych. Co cztery lata mamy lata przestępne, poza tymi, które wypadają na koniec wieku, chyba ze liczba stuleci jest podzielna przez 4.
Dotychczas według tej reguły lata 1600 i 2000 były przestępnymi, a lata 1700, 1800, 1900 nie. W przyszłości rok 2100 nie będzie rokiem przestępnym.
Zmieniło to długość przeciętnego roku na 365,2425 dni. Chociaż nie jest to wynik idealny, jest wystarczająco bliski ideałowi i dokładniejszy niż kalendarz juliański.
Kalendarz gregoriański różni się od roku słonecznego o 26 sekund rocznie. Przesunięcie o 26 sekund oznacza, że od czasu wdrożenia do roku 4909 kalendarz gregoriański będzie o cały dzień przed rokiem słonecznym.
Pierwszy drukowany kalendarz gregoriański
Grzegorz XIII ustanowił nowy kalendarz obowiązującym w 1582 r. Nieco ponad miesiąc później, dokładnie 3 kwietnia, wyłączność na wydanie książki wyjaśniającej nowy kalendarz uzyskał Antoni Lilio. "Lunario Novo secondo la nuova riforma" stało się jednym z pierwszych drukowanych wydań nowego kalendarza w 1582 roku. Wydrukował go Vincenzo Accolti w Rzymie.
Niestety Lilio nie nadążał za zapotrzebowaniem na druk kalendarzy. W konsekwencji jego wyłączne prawa do kalendarza zostały cofnięte 20 września 1582 r. Papież zlecił wówczas wykonanie tej pracy Christophorusowi Claviusowi.
Wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego
Ponieważ Grzegorz XIII był papieżem, to przyjęcie nowego kalendarza przez kraje rzymskokatolickie, takie jak Włochy, Francja, Hiszpania i Portugalia, nie było problemem. W przypadku europejskich protestantów zmiana napotkała spory opór.
Kościół katolicki nie miał nad tymi państwami żadnej władzy. Nie można było więc ich zmusić do zmiany kalendarzy. Protestanci byli podejrzliwi wobec nowego kalendarza i postrzegali go jako „podejrzaną katolicką ingerencję”. Niektórzy nawet wierzyli, że było to dzieło Antychrysta.
Z tego powodu kalendarz gregoriański został przyjęty przez te kraje dopiero znacznie później. Na przykład w Niemczech został przyjęty dopiero w 1700 roku, a w Anglii w 1752 roku.
Wolniej przyjęły tę zmianę Chiny (1912), Bułgaria (1916), Rosja (1918), Grecja (1923) i Turcja (1926).
Ostatnio Arabia Saudyjska zastąpiła oparty na księżycu kalendarz Hidżry kalendarzem gregoriańskim w 2016 roku.
Od 1582 do około 1923 roku w użyciu były dwa kalendarze. Stosowano zarówno kalendarz juliański, jak i gregoriański. Nie każdy kraj przeszedł na kalendarz gregoriański, a z tego powodu — konieczne było wskazanie daty dla obu kalendarzy. Na przykład „10/21 lutego 1750/51”.
Daty pisano z O.S. (Stary Styl) lub N.S. (Nowy styl) po dniu, aby osoby badające zapisy mogły zrozumieć, czy patrzą na datę juliańską, czy gregoriańską. Jednym ze znanych przykładów jest George Washington. Urodził się 11 lutego 1731 r. (OS) i 22 lutego 1732 r. (NS) według kalendarza gregoriańskiego.
Przed kalendarzem gregoriańskim 25 marca był nowym rokiem, ale kiedy nowy kalendarz został wprowadzony, stał się 1 stycznia. Waszyngton urodził się między 1 stycznia a 25 marca, więc rok jego urodzenia "wydarzył" się rok później w przełącz się na kalendarz gregoriański.
Dni przestępne sięgają czasów starożytnych
Chociaż kalendarz gregoriański znany jest z lat przestępnych, pomysł ten został opracowany przez starożytne cywilizacje. Starożytnym Egipcjanom przypisuje się określanie długości roku słonecznego. Ich kalendarz, który obejmował również dodatkowy dzień co cztery lata.
Uważa się, że Europejczycy zostali zapoznani z tym pomysłem po tym, jak Kleopatra podzieliła się tym systemem z Juliuszem Cesarem.
1 stycznia i początek nowego roku
1 stycznia był często uważany za początek nowego roku. Kiedy w 45 roku p.n.e. Juliusz Cezar wprowadził swój kalendarz, jako początek roku uznał 1 stycznia.
Jednak kościół nie lubił "noworocznych" imprez, które odbywały się na początku każdego roku i w 567 r. n.e. rada w Tours ogłosiła, że rozpoczęcie roku 1 stycznia było starożytnym błędem, który należy usunąć.
Nie trwało długo. Niektórzy twierdzą, że papież Grzegorz XIII przywrócił 1 stycznia jako początek nowego roku zamiast 25 marca. Inni uważają, że jest to mit. Inne zapiski mówią o przywróceniu daty 1 stycznia w 1752 przez Anglię w momencie przejścia jej na kalendarz gregoriański. Ale w większości innych krajów te dwa wydarzenia nie były ze sobą powiązane. Szkocja jest tego przykładem. Chociaż Szkocja przeszła na kalendarz gregoriański z Anglią w 1752 roku, nowy rok miał miejsce 1 stycznia od 1600 roku.
Dni zostały „stracone” na zawsze.
Kiedy papież Grzegorz XIII wydał „Inter Gravuissimus”, bullę papieską wyjaśniającą, w jaki sposób zmieniał czas, w lutym 1582, oznaczało to, że dziesięć dni będzie musiało zostać usuniętych z kalendarza. Ponieważ kalendarz juliański nie był dokładny, przez wieki pozostawał w tyle.
Kiedy nowy kalendarz stał się obowiązującym kalendarzem 4 października 1582 roku, ludzie obudzili się następnego dnia z nową datą, 15 października. Na szczęście dzień tygodnia się nie zmienił, ponieważ był piątek.
1582 to nie jedyny czas w historii, kiedy dni zniknęły z kalendarza. Kiedy Anglia przeszła na kalendarz gregoriański 2 września 1752 roku, ludzie obudzili się 14 września. A ponieważ Anglia byłą krajem kolonialnym, oznaczało to, że ta sama sytuacja miała miejsce w Stanach.
Istnieją również nowsze przykłady. Na Alasce 6 października 1867 r. nastąpił 18 października 1867 r. Powodem było to, że do tego momentu Alaska była częścią Rosji – kraju, który nie używał kalendarza gregoriańskiego.
Rosja zmieniła kalendarz w 1918, a Grecja w 1923. Ponieważ kraje te czekały tak długo, musiały przeskoczyć ponad 13 dni.
Był kiedyś 30 lutego
Kiedy Szwecja zamieniła kalendarz juliański na gregoriański, nie poświęcili dni, jak inne kraje. Zamiast tego umieścili 30 lutego w swoim kalendarzu. Plan polegał na pominięciu dni przestępnych w ciągu następnych 40 lat, aby usunąć te dodatkowe dziesięć dni.
Plan się nie powiódł i w 1712 roku wybuchła Wielka Wojna Północna i nikt nie pamiętał o usunięciu kolejnych dwóch dni przestępnych. Władze, które były w tamtym czasie, wróciły do kalendarza juliańskiego. Ostatecznie Szwecja przeszła na stałe do kalendarza gregoriańskiego w 1753 roku i nigdy więcej 30 lutego się nie pojawił.
Dni tygodnia
Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego jest siedem dni w tygodniu? Kalendarz gregoriański szedł śladami starożytnego Babilonu. Od 600 roku p.n.e. siedmiodniowy tydzień opierał się na fazach księżyca. Ostatni dzień został odłożony jako dzień święty na fazę nowiu.
W końcu dni tygodnia zostały nazwane imieniem greckich bogów; Ares, Hermes, Zeus, Afrodyta i Kronos. Rzymianie zastąpili te nazwy ich odpowiednikami; Dies Solis, Dies Lunae, Mars, Merkury, Jowisz, Wenus i Saturn.
Jednak imiona, których używamy dzisiaj, w rzeczywistości pochodzą od bogów germańskich i nordyckich. Na przykład:
- wtorek (Tiw),
- środa (Woden),
- czwartek (Thor),
- piątek (Freia).
Geneza nazw miesięcy
Kalendarz gregoriański nadal używał miesięcy występujących w kalendarzu juliańskim, które zostały nazwane głównie imieniem bogów rzymskich, postaci historyczne i terminów łacińskich.
- Styczeń: nazwany na cześć Janusa
- Luty: na cześć Februusa
- Marzec: pochodzi z Mars
- Kwiecień: wybrany z Afrodyty
- Maj: ku czci Maia
- Czerwiec: nazwany na cześć Juno
- Lipiec: wybrany po Juliuszu Cezarze
- Sierpień: nazwany na cześć Cezara Augusta
- Wrzesień: siódma po łacinie
- Październik: z łaciny na osiem
- Listopad: dziewiąta po łacinie
- Grudzień: z łaciny na dziesięć
Kalendarze drukowane na 2025
Myślałeś już o stworzeniu kalendarza dla swojej firmy? Ruszyliśmy z drukiem kalendarzy na 2024 rok. Posiadamy wspaniałą kolekcję papierów ozdobnych, papierów z recyklingu, z certyfikatem FSC. Możemy zaoferować kalendarze ścienne, biurkowe, książkowe, kieszonkowe, w dowolnym rozmiarze. Twój kalendarz będzie wizytówką oraz reklamą Twoją i Twojej firmy. Zamów kalendarz z logiem, danymi kontaktowymi Twojej firmy opatrzonymi ciekawą grafiką i wydrukowanymi na jednym z naszych pięknych papierów, a możesz mieć pewność, że klienci będą pamiętać o tobie przez cały kolejny rok albo dłużej..
Zapraszamy Cię do kontaktu i do naszego portfolio